| با ورود صنعت چاپ به ايران، دورة « نسخه‌هاي خطي» به سرآمد: اگرچه نوشته‌اند كه در عهد صفويه در جلفاي اصفهان ماشين چاپ وجود داشته و ارامنه برخي كتب خود را با آن طبع كرده بودند، اما صنعت چاپ براي كتب فارسي و عربي در ايران ، به عهد ولايتعهدي عباس ميرزا نايب السلطنه در تبريز باز مي‌گردد. نخستين چاپخانه كه در ايران داير شد و در آن كتاب به چاپ رسيد. در حدود سال 1227ق. به همت منوچهرخان گرجي ( معتمدالدوله ) بود. رساله‌اي به نام « فتح نامه » در باب جنگ‌هاي ايران و روسيه در آن چاپخانه طبع شد. اين چاپخانه تا سال 1245ق. در تبريز داير بوده است و در همين چاپخانه كتاب مآثر سلطانيه اثر عبدالرزاق دُنبُلي و برخي كتاب‌هاي ديگر به چاپ رسيد. پس از آن ، نخستين چاپخانه در تهران در 1239ق. داير شد كه در آن براي چاپ كتاب از حروف سربي استفاده مي‌كردند. پيش از رواج اصطلاح‌هاي «مطبعه» و «چاپخانه» ، نام‌هاي «باسمه» و «باسمه چي» مصطلح بوده است.
صنعت چاپ در عهد ناصرالدين شاه رواج بيشتري يافت و كتب متعددي به طبع رسيد. اعتمادالسلطنه كه خود در اين كار كوشش بسيار كرد، در كتاب المآثر والآثار شمه‌اي دربارة توسعة مطبوعات آورده است. گرچه ديگر نوشتن نسخة خطي رواجي نداشت، اما نخستين آثار چاپي ، به طريقة « سنگي » به طبع مي‌رسيد كه لازم بود، نسخة نخست را كاتب خوشنويسي و تحرير كند.
| 
