در دوران اشكانيان آثار غير ديني و افسانهها سينه به سينه توسط قصهگويان و نقالان روايت ميشد . گروهي از آنان گوسان نام داشتند . گوسانها شاعران و موسيقيدانان دوره گرد و حافظ داستانهاي ملي ايران بودند كه آنها را به ويژه به شعر نقل ميكردند. از اين داستانها ، بعدها در گردآوري و تدوين خداي نامة پهلوي استفاده شد و در نهايت باز نمودن آن در شاهنامه ديده ميشود . ويس و رامين يكي از منظومههاي عاشقانة فارسي است كه اصل پارتي داشته ، و حاوي اطلاعات جالبي دربارة زندگي ، آداب و سنن پارتيهاست . احتمال دارد كه بعضي از داستانهاي شاهنامه ، مانند داستان بيژن و منيژه داراي اصل پارتي باشد.
از زبان پارتي (زبان رسمي حكومت اشكاني) نوشتههايي بر روي سنگ ، چرم ، سفال ، سكه ، مهر و جز آنها به خط پارتي بر جاي مانده است . برخي از اين كتيبهها متعلق به دورة ساساني ، و شماري از آنها دو يا سه زبانه است. همچنين در ميان آثار فارسي ميانه (پهلوي) دو رساله به نامهاي درخت آسوريگ و يادگار زريران وجود دارد كه با توجه به سبك نگارش و مضامين شاعرانه و در برداشتن واژههاي پارتي ميتوان گفت كه منتهايي دست كاري شده از زبان پارتي باشند . |