1. آثار و مدارك خوارزمي ميانه (خوارزمي قديم) : اين آثار به خط قديم خوارزمي ، مقتبس از خط آرامي ، نوشته شده ، و مشتمل است بر نوشته‌هاي روي سكه‌هاي فرمانروايان خوارزم (سدة 3يا2 ق‌م) ؛ كتيبه‌هايي بر روي چوب و چرم از ناحية توپراق قلعه (احتمالاً متعلق به قرن 2م) ؛ كتيبه‌هايي (حدود 100 قطعه) بر ديوار استودانهايي (ـ ظورف مخصوص قرار دادن استخوان مردگان) از ناحية توق قلعه (مربوط به قرن 7م) . كتيبه‌هايي بر روي ظروف نقره‌اي و سفالينه‌اي از ناحية خومبوز (هومبوز) تپه.

2.آثار و مدارك خوارزمي متأخر : اين آثار از دوران اسلامي و به خط عربي است و عبارتند از : الف ـ جمله‌هايي به خوارزمي كه در برخي از دست‌نويسهاي دو كتاب فقهي عربي به نامهاي يتيمة الدهر ، تأليف محمدبن محمود ترجماني ملكي خوارزمي (د 645ق) و قنية المنيه ، تأليف نجم‌الدين مختاربن محمود زاهدي غزميني (د658ق) آمده است . ب ـ رسالة كوچكي با عنوان رساله الالفاظ الخوارزميه التي في قنية المبسوط ، تأليف كمال‌الدين عمادي جرجاني (سدة 8ق) مشتمل بر شرح لغات خوارزمي قنية المنيه . ج ـ معادل كلمات و جمله‌هاي فارسي به زبان خوارزمي در نسخه‌اي از كتاب لغت مشهور زمخشري با عنوان مقدمه الادب و معادل خوارزمي كلمات عربي نقل شده در دو نسخة ديگران اين كتاب.

چنانكه از عنوان و محتواي اين آثار مشخص مي‌شود ، مدارك بازمانده از زبان خوارزمي از نظر ادبي اعتبار چنداني ندارد و به دشواري مي‌توان آنها را ادبيات ناميد ، گرچه داراي اهميت زبان‌شناختي است .