1. بلخي: بلخي زبان كوشانيان بود كه در سده‌هاي نخستين ميلادي در شمال افغانستان كنوني پادشاهي كوچكي را تشكيل داده بودند كه بعدً تا شمال هند گسترش يافت. اين زبان – كه تا سدة 4م زنده بود – تنها زبان ايراني است كه به خطي ماخوذ از يوناني نوشته مي‌شد. خط يوناني – بلخي داراي دو گونة كتيبه‌اي و تحريري بود. قطعه‌اي نيز به زبان بلخي و خط مانوي در تركستان چين يافته‌اند كه تاريخ نگارش آن احتمالاً سده‌هاي 2 يا 3ق/8 يا 9م بوده، يعني زماني كه بلخي زباني مرده بوده است.

آثار بخلي را در ازبكستان، افغانستان،‌ پاكستان و تركستان چين يافته‌اند.

2.خوارزمي: خوارزمي زبان خوارزمي (ازبكستان و تركمنستان كنوني) بود. اين زبان به خطي ماخوذ از آرامي (با هزوارش) نوشته مي‌شد كه اكنون آن را خط آرامي – خوارزمي مي‌نامند. آثار برجاي مانده به اين خط به سده‌هاي 3 يا 2 ق‌م تا سدة 1ق/7م تعلق دارد. به علاوه، برخي از نويسندگان دورة اسلامي واژه‌ها يا جمله‌هايي خوارزمي را به خطي ماخوذ از عربي در آثار خويش آورده‌اند، مانند بيروني در آثار الباقيه و صدينه، زمخشري در مقدمه الادب، ترجماني خوارزمي در يتيمه الدهر، زاهدي در قنيه المنيه و ...

3. سغدي: سغدي – كه در اصل زبان نواحي سمرقند و درة زرافشان (در تاجيكستان كنوني) بود – از مهم‌ترين زبانهاي ايراني ميانة شرقي است كه تا سدة 7ق/13م در سراسر جادة ابريشم به عنوان زبان ميانجي مورد استفادة بازرگانان ايراني و غير ايراني بود. خطوطي كه براي نوشتن متون سغدي به كار رفته، اينهاست: خط سعدي (ماخوذ از آرامي) با هزوارش براي نگارش متون غير ديني و ديني، به خصوص براي نگارش متون بودايي؛ خط مانوي كه با پاره‌اي تغييرات براي نگارش متون مانوي به كار گرفته مي‌شد؛ و خط سرباني براي نگارش متون مسيحي، قطعه‌اي نيز به زبان سغدي و خط براهمي (از خطوط هندي) پيدا شده است (قريب، بيست و نه). بيشتر متون سعدي را در تركستان چين، و برخي را نيز در ازبكستان، پاكستان، تاجيكستان، تبت، قرقيزستان و مغولستان يافته‌اند

4.سكايي: سكايي در شرق سرزمين سغد مورد استفاده قرار مي‌گرفت. آثار بر جاي مانده به اين زبان – كه در تركستان چين يافت شده است – دو گويش متفاوت را نشان مي‌دهد: گوش شمال غربي، معروف به تمشقي و گويش شرقي، معروف به ختني. گويش تمشقي – كه آثار اندكي از آن بر جاي مانده – كهن‌تر از گويش خنثي است. گويش ختني – كه اكثر آثار آن بودايي است – تا سدة 5ق/11م در پادشاهي ختن مورد استفاده قرار مي‌گرفت. خطي كه تمشقي و ختني را بدان نوشته‌اند، گونه‌اي از خط براهمي است.

5. ديگر زبانها: افزون بر زبانهاي ياد شده، شواهدي نيز در دست است كه از رواج ديگر زبانهاي ايراني ميانة شرقي حكايت مي‌كند، از قبيل زبان كتيبه‌هاي عصر آشوكه (آشوكا) (سدة 3ق‌م) به خط آرامي كه در بخش‌هايي از افغانستان و پاكستان يافته‌اند و زبانهاي بخارايي، سرمتي و گنجكي.